De laatste weken is er in Knack heel wat te doen omtrent Younison. Eerst was er een artikel in Focus Knack en de week nadien nog een dubbelinterview/debat in Knack tussen Kelvin Smits, oprichter van Younison, en Johan Verminnen (SABAM). Om even kort te schetsen, Younison is opgericht als belangenvereniging en drukkingsgroep voor Europese muzikanten. Zij zetten zich af tegen de starheid van SABAM (‘Sabam is pure Kafka’) en willen een transparantere en eerlijker verdeling van geïnde auteursrechten. U kan de rest zelf lezen in de artikels in kwestie (op de site van Younison).

Tot daar ben ik mee. Er valt inderdaad heel wat op te merken over SABAM: het is een starre bureaucratische organisatie, de verdeling is niet transparant, het bestuur is een ons-kent-ons kringetje en ze hebben een spuuglelijke website (met Flash-intro!) en een al even lelijk ledenboekje. Qua internet zitten ze in de middeleeuwen: tot voor een jaar was hun eigen website alleen maar toegankelijk met Internet Explorer en dingen als rechtenvrije muziek blijken moeilijk met de politieagentfunctie van SABAM te combineren. SABAM leden mochten tot voor kort zelfs geen Creative Commons licentie gebruiken. Als daar een jonge rebelse groep muzikanten tegenin gaat kan ik alleen maar goedkeurend knikken.

Spijtig genoeg is Younison geen jonge rebelse groep muzikanten maar een vrij doorzichtige poging van Microsoft om meer vat te krijgen op de Europese muziekmarkt. Maar ik loop vooruit op mijn verhaal…

Younison’s magische wapen om alle kopiëerproblemen tegen te gaan is Digital Rights Management, of kort DRM. Met DRM kan je inderdaad beperkingen opleggen aan het gebruik van digitale bestanden. Je kan vastleggen dat een bestand slechts op één computer afgespeeld mag worden, mogelijks gedurende een beperkte tijdspanne. Je zou ook met verplichte licentieservers kunnen werken voor radiostations zodat elk gespeeld nummer onmiddelijk in een centrale database gemarkeerd wordt. Er zijn drie grote problemen met DRM in dit verband: ten eerste werkt het niet (het zogezegd onfeilbare beveiligingsysteem van HD DVD was na een paar maanden al gekraakt), ten tweede is er het probleem van de interoperabiliteit — je muziek werkt wel op je PC maar niet op je mp3-speler, GSM of autoradio — en ten derde is er geen enkele garantie dat DRM de transparantie bij het verdelen van auteursrechten zal bevorderen: volgens mij staat de wet op de privacy een heleboel wensen van Younison in de weg.

Het allergrootste probleem is dat je het probleem van de vraag niet oplost. Er is op internet een enorme vraag naar muziek in het handige mp3 formaat, maar de muziekwereld heeft zo’n heilige schrik van kopiëren dat ze liever de PC’s van hun klanten infecteren met defecte CD’s dan een handige muziekwinkel uit te bouwen. Het is al sinds Napster zo dat het gemakkelijker is om illegaal een nummer te pakken te krijgen dan legaal. Dit heeft niet alleen met de top van de muziekbusiness te maken: de muzikanten zelf zijn hier even goed schuldig aan. Neem de proef op de som en probeer maar eens een mp3 te kopen op de website van dEUS, Monza of Mintzkov (één van de drie is meer bij de tijd, maar je moet goed zoeken…)

Het heeft geduurd tot Apple iTunes Music Store uit de grond stampte voor men besefte dat er ook geld met muziek op het internet te verdienen valt. Ondertussen is iTunes de grootste muziekwinkel van de Verenigde Staten. Toegegeven, iTunes gebruikt een milde vorm van DRM — die gemakkelijk te omzeilen is door aangekochte muziek op audio CD te branden en terug te rippen — maar de grote baas van Apple heeft duidelijk gesteld dat hij daar liever nu dan morgen vanaf zou zijn (‘…DRM [system]s haven’t worked, and may never work, to halt music piracy.’) Amazon’s MP3 Store doet zelfs de moeite niet meer: zij verkopen plain old mp3’s zonder enige beveiliging. Ondertussen is ook iTunes deels naar onbeveiligde mp3 overgestapt. Als Kelvin Smits dan met grote stelligheid beweert dat DRM het probleem zal oplossen en in één adem vermeld dat ‘peer-to-peer uitwisseling van mp3 bestanden maar marginaal is, de massale verspreiding van illegale muziek gebeurt door grote internetproviders…’ dan kan ik alleen maar denken arm Vlaanderen. Kijk eens op The Pirate Bay, meneer Smits. 

Wat komt Microsoft nu in dit verhaal doen? Wel, zij komen niet in het voorgaande verhaal voor, en dat is juist het grote probleem: Microsoft betekent quasi-niets in de online muziekwereld. Maar zij zijn wel de enige softwarefabrikant ter wereld die een sluitend DRM-systeem kunnen voorleggen. Binnen een DRM-systeem is de fabrikant van je operating system van wezenlijk belang. Een beveiligd nummer blijft immers boven alles een verzameling nullen en eentjes, en als daar muziek in zit zal er ook wel iemand de moeite doen om die muziek eruit te halen, zoals al meermaals is bewezen. Daarom is het van wezenlijk belang dat het operating system van je computer er als een politieagent over waakt dat niemand probeert de bestanden op de “verkeerde” manier te openen. Om het systeem waterdicht te doen werken heb je hardware en software support nodig en Microsoft is de enige mainstream softwarefabrikant die die combinatie kan en wil aanbieden. (Voor de goede orde: Apple heeft zijn FairPlay DRM-systeem maar weigert dat aan derde partijen te licentiëren, heeft geen zin in DRM en oude G4’s en G5’en hebben niet de vereiste TPM-chip om een sluitend systeem te vormen.)

Kort gesteld, in de race om de portefeuille van de online muziekliefhebber is Microsoft grandioos aan het verliezen en daarom gooien zij hun technologische wapens in de strijd. 

Wat heeft Younison nu met Microsoft te maken? Kelvin Smits geeft in Knack toe dat hij gesponsord wordt door de Business Software Alliance. Deze privé-organisatie houdt zich bezig met het controleren van bedrijven op zoek naar illegale software. De leden zijn een twintigtal grote software bedrijven, waaronder IBM, Dell, Apple en Microsoft (en niet alleen Apple, zoals Knack laat uitschijnen). De praktijken van BSA zijn omstreden en sommigen beweren zelfs dat BSA een front-end organisatie is voor louter en alleen Microsoft. Microsoft is in ieder geval het BSA-lid dat het meeste te winnen heeft bij wijdverspreide DRM-systemen.

Ik ga hierbij niet beweren dat Younison uit kwade trouw handelt — ik houd het voorlopig op muzikantennaïviteit — maar het blijft een feit dat wat Younison voorstelt slechts één firma ten goede komt.

Om samen te vatten:

  1. Er is een grote vraag naar muziek op Internet. De kwestie is er op een klantvriendelijke manier aan te voldoen.
  2. Er is geen vraag naar DRM op Internet. Meer DRM zorgt voor meer piraterij, of het nu van Microsoft, Apple of Real komt.
  3. Younison heeft meer te bieden voor Microsoft dan voor de muzikant: het is een pro-DRM lobby groep.
  4. Door je aan te sluiten bij Younison steun je hun vraag naar DRM op alle muziek: het staat in de voorwaarden die je moet goedkeuren voor je de site kan gebruiken.

Om punt 2 te illustreren wil ik nog het volgende vermelden: sinds 2004 biedt Microsoft het PlaysForSure DRM-systeem aan. Verschillende fabrikanten van mp3-spelers ondersteunen PlaysForSure, en onder andere Yahoo! Music en MTV Urge (ondertussen opgedoekt) verkopen muziek die met PlaysForSure beschermd was.

In 2006 brengt Microsoft de Zune mp3 speler uit, bedoeld als concurrent van Apple’s iPod. Zune ondersteund PlaysForSure niet, maar een ander incompatibel DRM-systeem dat alleen met de Zune werkt. M.a.w. je kan je legaal aangekochte muziek niet meer afspelen op je nieuwe Zune, maar illegaal gedownloade muziek blijft perfect afspeelbaar. 

Voor alle duidelijkheid: je hebt net hetzelfde voor als je muziek van de iTunes Store op iets anders dan een iPod wil zetten, maar bij de Zune gaat het om twee DRM-systemen van dezelfde fabrikant. Aan zulk bedrijf wil je toch niet al je muziek toevertrouwen?